از چه سنی بچه ها را در خانه تنها بگذاریم؟

تنها ماندن کودک در خانه به دلیل مشغله‌های زیاد کاری و تغییر سبک زندگی خانواده‌ها تبدیل به موضوعی اجتناب ناپذیر شده است. اما تنها گذاشتن کودک در خانه به خصوص کودکان خردسال نامناسب بوده و پیامد‌های روانی زیادی را برای او به همراه خواهد داشت. اگر مجبور به تنها گذاشتن فرزندتان در خانه هستید، پیش از انجام این کار بهتر است به برخی از مسائل توجه ویژه داشته باشید. از آن جا که احتمال بروز استرس و اضطراب در کودک زیاد هست، باید با انجام برخی اقدامات از ناراحتی‌های آتی جلوگیری کنید. در این مقاله به بررسی آسیب‌ها و روش‌های جلوگیری از پیامدهای تنها ماندن کودک در خانه می‌پردازیم. توصیه می‌کنیم مقاله اضطراب را مطالعه کنید.

از مهم‌ترین سوال‌هایی که والدین ممکن است با آن مواجه شوند، این است که از چه سنی می‌توانند کودک را تنها بگذارند؟ در مورد سن تنها گذاشتن کودک در خانه برخی متخصصان بالاتر از 8 سال و برخی بالاتر از 10-12 سال را پیشنهاد داده‌اند. اما نکتۀ مهم این است که قبل 8 سال کودک را به هیچ عنوان نباید در خانه تنها بگذارید. این کار می‌تواند کودک را در معرض آسیب جسمانی یا عاطفی قرار دهد. تنها گذاشتن کودکان در خانه یکی از اشتباهات تربیتی والدین است که آثار آن در دراز مدت مشخص می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه اشتباهات تربیتی والدین کلیک کنید.

عوامل مختلفی در رشد و استقلال کودک جهت آمادگی برای تنها ماندن در خانه تأثیرگذار هستند؛ از جمله مهم‌ترین این عوامل می‌توان به ویژگی‌های شخصیتی، خلق و خوی کودک، روابط بین والدین، میزان وابستگی کودک به والدین، اعتماد به نفس کودک و... اشاره داشت. در این زمینه نوع تربیت والدین در سال‌های اولیه تأثیر بسزایی دارد. مقاله تربیت کودکاطلاعات مفیدی را در این زمینه در اختیارتان قرار می‌دهد.
 

نکاتی در مورد تنها ماندن کودک در خانه

برخی والدین برای اجتناب از مشکلات تنهایی کودک، در زمان های اضطراری او را به والدین و یا دوستان می سپارند، توصیه می کنیم قبل از انجام این کار حتما مقالهسپردن کودک به دیگران را مطالعه نمایید. در زمان تنها گذاشتن کودک در خانه نکات زیر را جدی بگیرید:

توجه به میل و رغبت کودک

بهتر است تا زمانی که کودک میل و رغبتی به تنها ماندن ندارد او را در خانه تنها نگذارید، حتی زمانی که احساس کردید کودک آمادگی تنها ماندن دارد. در واقع خواست خود کودک اهمیت و نقش بسیار زیادی در تنها ماندن او دارد. به طور کلی تنها گذاشتن کودک (کودک بالای هشت سال) در خانه توصیه نمی‌شود مگر در شرایط کاملا اضطراری که والدین هیچ راهکار دیگری را ندارند.

مدت زمان تنها ماندن کودک در خانه

در صورتی که مجبورید کودک را تنها بگذارید از قبل برنامه ریزی کنید. سعی کنید بسته به سن زمان تنها ماندن کودک کوتاه باشد. بهتر است از 2 یا 3 ساعت بیشتر نشود. تنها گذاشتن کودک در مدت زمان طولانی ممکن است منجر به بروز استرس در او شود. برای آگاهی از استرس در کودکان کلیک کنید.

شفاف‌سازی برای کودک

در صورتی که می‌خواهید کودک را تنها بگذارید از قبل برایش توضیح دهید که قرار است چه مدت بیرون بروید. او را از بازگشت به موقع خود مطمئن کنید و نکاتی که برای در خانه ماندن لازم است را به او توضیح دهید.

سایر نکات مهم

1- می‌توانید فعالیت‌هایی را برای کودک در نظر بگیرید تا زمان تنهاییش پر شود، اگر تکلیفی دارد از او بخواهید در این زمان تکالیفش را انجام دهد.

2- می‌توانید در زمانی که خارج از خانه هستید با تلفن زدن و صحبت کردن با کودک از اوضاع او مطمئن شوید.

3- بهتر است در سنین پایین‌تر کودک را تنها نگذارید و در صورت لزوم او را نزد اقوام یا آشنای نزدیک بگذارید که کودک با او راحت است.

4- بعد از آنکه به خانه آمدید با کودک وقت بگذارید و در مورد اینکه در زمان تنها بودن چه کارهایی کرده‌است با او صحبت کنید.

5- به هیچ عنوان بدون خداحافظی و اطلاع کودک او را در خانه تنها نگذارید.
 

قبل از تنها ماندن کودک در خانه به موارد زیر توجه کنید

نکات ایمنی زیر را در زمان تنها گذاشتن کودک رعایت کنید:

1- برخلاف تصور برخی والدین، قفل کردن در خانه در زمان تنها ماندن کودک کمکی نمی‌کند. بلکه در صورتی که کودک آسیبی ببیند یا مشکلی پیدا کند، از کمک فوری جلوگیری می‌کند.

2- مطمئن شوید مواد خطرساز مانند مواد آتش زا، داروها، مواد شیمیایی یا شوینده‌های اسیدی را از دسترس کودکان دور نگه داشته‌اید.

3- آموزش برخی روش‌های ساده‌ی کمک‌های اولیه و نحوه مقابله با برخی خطرات به کودک می‌تواند مفید باشد.
 

پیامدهای تنها گذاشتن کودک در خانه

تنها گذاشتن کودک در سنین پایین که هنوز آمادگی تنها بودن را ندارد، می‌تواند خطر آسیب‌های جسمی یا روانی به همراه داشته باشد.

آسیب روانی

تنها ماندن کودکان در سنین کم که هنوز توانایی لازم برای تنها ماندن را پیدا نکرده است، او را با آسیب‌های عاطفی شدیدی مواجه می‌کند. از جمله پیامد‌های تنها ماندن و جدایی کودک از والدینش می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

- کودک احساس امنیت خود را از دست می‌دهد.

- مهارت‌های ارتباطی کودک با مشکل مواجه می‌شود.

- روابط عاطفی ایمن و دلبستگی کودک با والدینش دچار مشکل می‌شود. (برای آگاهی از دلبستگی در کودکان کلیک کنید.)

- احساس کودک نسبت به مورد پذیرش بودن، خود ارزشمندی و اعتماد به نفس او به شدت کاهش می‌یابد .

- رابطه عاطفی ایمن مادر و کودک اهمیت خیلی زیادی دارد و بر اساس شواهد پژوهشی بر شخصیت و روابط کودک در بزرگسالی بسیار تأثیر گذار است.

- در برخی موارد ممکن است علائم اضطراب و استرس در کودک بروز پیدا کند. (برای آگاهی از علائم اضطراب و استرسکلیک کنید.)

آسیب جسمی ناشی از تنها ماندن کودک در خانه

کودک خردسالی که در خانه تنها می‌ماند در صورتی که کاملا آمادگی تنها ماندن را نداشته باشد؛ ممکن است در معرض خطرات جسمانی قرار بگیرد. احتمال دسترسی کودکان به وسایل خطرناک مثل گاز، پریز برق، وسایل برقی ناایمن یا وسایل آتش زا بیشتر است. همچنین در صورتی که کودک خردسال با خطری مواجه شود، نحوه صحیح مقابله با مشکل را نمی‌داند و امکان کمک رسانی به کودک بسیار کم است.
 

تنها ماندن کودک مبتلا به اضطراب جدایی در خانه

برخی کودکان وابستگی خیلی زیادی به والدینشان دارند، این وابستگی زیاد می‌تواند آن‌ها را دچار اضطراب جدایی کند؛ این کودکان در زمان جدا شدن از والدین دچار ترس، استرس و اضطراب شدید می‌شوند. برای این گروه کودکان تنها ماندن در خانه بدون آمادگی قبلی می‌تواند تجربه‌ی بسیار رنج آوری باشد و از نظر عاطفی آسیب بیشتری به آن‌ها وارد کند. بهتر است والدین  کودکان دچار اضطراب جدایی را یکباره و بدون آمادگی تنها نگذارند. این کار می‌تواند اضطراب آن‌ها را بیشتر کند.

والدین این کودکان ابتدا باید کودک را از حضور و مراقبت خود مطمئن کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اختلال اضطراب جدایی در کودکان کلیک کنید.

درمان اضطراب جدایی در کودکان

برای تنها گذاشتن یا سپردن این کودکان نزد اقوام و .. از قبل کودک را آماده کنند و به تدریج روی کم کردن وابستگی و اضطراب او کار کنند. برای مثال گاهی نگرانی و وابستگی خود والدین این احساس کودک را تشدید می‌کند، بنابراین بهتر است والد ابتدا احساس و رفتار خود را دقیق بشناسد و روی آن کار کند، تا بتواند اضطراب‌های کودک خود را کنترل کند.

در صورتی که خانواده‌ها نتوانند با اضطراب جدایی کودک مقابله کنند و در طول زمان ادامه یابد یا تشدید شود، می‌تواند برای کودک بسیار مشکل ساز شود. اگر احساس می‌کنید کودک شما اضطراب جدایی دارد حتما از یک مشاوره کودک برای حل مشکل او راهنمایی بگیرید.https://honarehzendegi.com/fa/%D8%AA%D9%86%D9%87%D8%A7-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%86-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87

برای بسیاری از خانواده‌ها اتفاق می‌افتد در موقعیتی قرار بگیرند که ناچار شوند فرزند خود را برای مدتی در خانه تنها بگذارند. البته، تنها گذاشتن کودک در خانه‌ راه‌حلی است که معمولا توصیه نمی‌شود. بنابراین،‌ آن را تنها به عنوان آخرین گزینه ببینید. اگر فرزندتان در زمان‌های معینی قرار است در خانه تنها بماند، بهتر است برای آن زمان‌ها از قبل برنامه‌ریزی داشته باشید. او را به کلاس‌هایی که علاقه دارد بفرستید، ‌اجازه بدهید از فضای کتابخانه متناسب با سنش استفاده کند یا به منزل یکی از اقوام برود. این برنامه‌ها به فرزند شما کمک می‌کند از وقتش بهتر استفاده کند و خیال شما هم راحت‌تر خواهد بود. با وجود این، در مواقعی، شرایط به گونه‌ای پیش می‌رود که تنها گذاشتن کودک در خانه اجتناب‌ناپذیر می‌شود. در این صورت‌ چه باید کرد؟

از چه سنی‌؟

یکی از مهم‌ترین سوال‌ها در این زمینه این است که از چه سنی مي‌توان کودک را در خانه تنها گذاشت. برخی کارشناسان بالاتر از 8 سال و بسیاری‌ بالاتر از 10تا12 سال را سن شروع تنها گذاشتن کودک در خانه می‌دانند. بنابراین،‌ اگر فرزند شما کم‌تر از 8 تا10 سال دارد،‌ به هیچ عنوان به تنها گذاشتن او در خانه فکر هم نکنید. اگر سن او بیشتر است، می‌توانید سایر شرایط لازم را در نظر بگیرید.

خطرهای جسمانی

یکـــــی از مشکلات مهم در تنها گذاشتن کودک در خانه‌ احتمال روی دادن اتفاقاتی است که به کودک آسیب جسمانی می‌‌زند. کودکان در نبود والدین با احتمال بالاتری به سراغ رفتارهای خطر‌آفرین مانند روشن کردن آتش یا کار با وسایل برقی می‌روند. به علاوه، آن‌ها به اندازه‌ی بزرگسالان، راه چاره برای مقابله با خطر یا متوقف کردن یک آسیب را بلد نیستند و در مقایسه با یک بزرگسال در موقعیت مشابه، بیشتر آسیب می‌بینند و حتی در برخی موارد، جان خود را از دست می‌دهند.

در مورد امنیت جسمانی کودک چند نکته را حتما رعایت کنید:

قفل کردن در خانه کمکی نمی‌کند: برخی والدین فکر می‌کنند که اگر در خانه را روی کودک خود قفل کنند و بروند،‌ همه‌چیز روبه‌راه خواهد بود. البته این کار می‌تواند جلوی برخی از اتفاقات ناگوار مانند ورود غریبه به خانه، یا خارج شدن کودک از منزل و آسیب‌های ناشی از آن را بگیرد،‌ اما از طرف دیگر،‌ اگر برای کودک اتفاقی بیفتد، خانه آتش بگیرد یا‌ دچار جراحت شود، نه راه فراری دارد و نه می‌تواند از افراد دیگر مثلا همسایه کمک بگیرد. بنابراین،‌ قفل کردن در راه چاره نیست.

مواد خطرناک، آتش‌زا و داروها: مطمئن شوید مواد خطرآفرین را دور از دسترس و جای امنی قرار داده‌اید.

آموزش کمک‌های اولیه و نحوه‌ی مقابله با خطراتی مانند آتش‌سوزی.

آسیب‌های روانی

از دیگــــــر مشکلاتی که تنها گذاشتن کودک در خانه ایجاد می‌کند، ‌آسیب‌های روانی است. کودکی که از تنهایی مي‌ترسد‌ با تنها ماندن در خانه تجربه‌های تلخی خواهد داشت که به او آسیب می‌رساند. کودکی که بعد از مدرسه، به خانه‌ای می‌آید که در آن هیچ‌کس نیست‌ دچار احساس تنهایی و مورد بی‌توجهی قرار گرفتن می‌شود، ‌چون همه‌ی کودکان دوست دارند وقتی از مدرسه به خانه برمی‌گردند، اتفاقات روزمره را برای کسی تعریف کنند،‌ در مورد احساس خود صحبت کنند و مشکلات خود را با کسی در میان بگذارند تا شاید راه‌حلی برای آن‌ها پیدا کنند.

بنابراین، اگر نمي‌توانید در همان لحظه همراه فرزندتان باشید و او تنهاست، ‌ زمان‌های دیگر وقت کافی به او اختصاص دهید تا بتواند با شما صحبت کند. زمان مشخصی را در روز فقط برای گوش دادن به حرف‌های او بگذارید.‌ مثلاً بعد از عصرانه، بعد از فلان سریال، بعد از اخبار ساعت فلان،‌ زمانی که مشخص باشد و سر قرار خود هم بمانید. البته با علاقه و توجه گوش کردن شما است که نیاز او را برطرف می‌کند، نه این‌که از سر اجبار و با اکراه، ‌این کار را انجام دهید.

چقدر با اضطراب جدایی آشنا هستید؟

مفهوم اضطراب جدایی، در برخی موارد، در تنها گذاشتن کودک در خانه مهم می‌شود. گاهی والدینی که فرزند وابسته‌ای دارند که بسیار از تنها ماندن و جدا شدن از آن‌ها حتی برای زمانی کوتاه می‌ترسد، تصمیم می‌گیرند برای این که به او یاد بدهند روی پای خودش بایستد و این همه نترسد،‌ او را به تنها ماندن عادت بدهند: «دوبار که تنها بمونه دیگه نمی‌ترسه»، «بذار یه روز تو خونه خودش تنها باشه ببینه در و دیوار ترس نداره».

اما در واقع، در مواردی که کودک مبتلا به اضطراب جدایی است‌ چنین تصمیمی می‌تواند به‌شدت به او آسیب بزند و شرایط را از پیش بدتر کند. ممکن است کودکی دقیقاً به اختلال اضطراب جدایی مبتلا نشود، ‌اما داشتن رگه‌ها یا نشانه‌هایی از آن هم نیاز به توجه تخصصی و بالینی دارد و باید در چنین مواردی با یک متخصص مشورت شود و شیوه‌ی درمانی مناسب به کار برده شود.

علائمی که به طور تخصصی برای تشخیص اضطراب جدایی به کار می‌روند، ‌ این‌ها هستند:

اضطراب افراطی و نامتناسب با سطح رشد در مورد جدایی از خانه و یا کسانی که کودک به آن‌ها دلبسته است.

ناراحتی مفرط و پایدار درباره‌ی احتمال بروز خطر قریب‌الوقوع از دست دادن اشخاصی که کودک به آن‌ها دلبسته است.

دلواپسی مفرط در مورد از دست دادن یا صدمه احتمالی به افراد مورد دلبستگی.

مقاومـــت پیگیر یا امتناع از رفتن به مدرسه یا جای دیگر به دلیل ترس از جدایی.

مقاومت یا ترس پایدار و مفرط از تنها ماندن یا ماندن در منزل بدون افرادی که کودک به آنها دلبسته است.

مقاومت مفرط و پایدار هنگام جدایی از خانه و افرادی که کودک به آنها دلبسته قابل پیش‌بینی باشد.

مقاومت پیگیر یا امتناع از خوابیدن بدون حضور افرادی که کودک به آنها دلبسته است و مقاومت از خوابیدن در بیرون خانه.

کابوس‌های مکرر با موضوع جدایی.

شکایت‌های مکرر از نشانه‌های جسمانی مانند سردرد، دل‌درد و حالت تهوع هنگام وقوع یا انتظار جدایی از منبع مهم دلبستگی (در بیشتر مواقع، مادر).

این علائم قبل از 18 سالگی خود را نشان می‌دهند و معمولاً چند هفته‌ای هم ماندگار هستند. گاه شدت علائم در حدی است که عملکرد روزمر‌ه‌ی کودک ‌مانند رفتن به مدرسه و بازی با همسالان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. لزومی ندارد که کودک همه‌ی این علائم را نشان دهد.میگنا دات آی آر.وجود تعداد کمی از آن‌ها نشان می‌دهد که باید با یک متخصص مشورت کنید.

آمادگی و خواست کودک

حتی اگر والدین احساس کنند که فرزندشان آمادگی تنها ماندن در خانه را دارد،‌ توصیـــه می‌شود تا زمانی که خود کودک تمایلی به این کار ندارد و از تنها ماندن راضی نیست، او را در خانه تنها نگذارید. در واقع، خواست و میل کودک در این مورد نقشی تعیین‌کننده دارد.

زمان تنها گذاشتن

از دیگر نکاتی که برای تنها گذاشتن کودک در خانه باید بدان توجه داشت‌ زمانی است که کودک در خانه تنها می‌ماند. بهتر است این زمان تا حد ممکن کوتاه باشد. بسیاری، یک تا سه ساعت را برای تنها ماندن کودک در خانه، ‌بسته به آمادگی‌ها و توانایی‌های کودک و سایر شرایط، ذکر کرده‌اند و بیشتر از آن اصلاً به نفع کودک نیست.

برخی والدین فکر می‌کنند اگر کودک به خواب برود، دیگر تا وقتی او بیدار می‌شود، ‌برای تنها گذاشتن او در خانه فرصت دارند. اما اگر اتفاق دیگری افتاد چطور؟ اگر او زودتر بیدار شد چطور؟ به علاوه، در شرایط اضطراری، ‌مثل وقتی که کودک بیمار است، حتی اگر یک سرماخوردگی ساده باشد، زمان مجاز برای تنها ماندن کودک در خانه به صفر می‌رسد. هنگام بیماری، بسیاری از موقعیت‌ها و شرایط پیش‌بینی‌ناپذیرند و می‌توانند احتمال خطر را بالا ببرند.

ویژگی‌های کودکی که می‌تواند تنها بماند

کودکی می‌تواند در خانه تنها بماند که از اعتمادبه‌نفس کافی برخوردار باشد. زیاد نترسد و از بیان خواسته‌ی خود خجالت نکشد. بتواند احساس خود را با والدینش در میان بگذارد و آن‌قدر با والدین خود رابطه‌ی خوب و صمیمانه‌ای داشته باشد که در صورتی که هر مشکلی به وجود آمد،‌ یا هر نگرانی‌ای داشت،‌ قبل از هرچیز، آن را با والدین خود در میان بگذارد. به علاوه، او باید مهارت‌های کلامی کافی را برای برقراری ارتباط با دیگران داشته باشد.