یکی از شایع‌ترین انواع تشنج در کودکان تشنج ناشی از تب است. مغز کودکان در فاصله بین ۳ ماهگی تا ۵ سالگی به این دلیل که برای تحمل گرما هنوز آمادگی ندارد در اثر تب یا گرمای بسیار زیاد دچار اختلال در تخلیه بارهای الکتریکی شده و کودک تشنج می‌کند. تشنجات ناشی از تب به طور معمول در پسرها بیشتر از دخترها اتفاق می‌افتد. در تمام بچه‌های سالم احتمال وقوع این تشنج وجود دارد اما کودکانی که دچار اختلال رشد یا ضایعه سیستم عصبی هستند برای تشنج ناشی از تب استعداد بیشتری دارند.

تشنج در چه حالتی خطرناک است؟

آزمایشات نشان داده‌اند که تشنج ناشی از تب اگر کمتر از ۱۵ دقیقه به طول بیانجامد منجر به هیچ ضایعه مغزی نمی‌شود. ولی اگر زمان تشنج از ۳۰ دقیقه بیشتر باشد و یا در ۲۴ ساعت چند تشنج پیاپی صورت گیرد در آن صورت احتمال اختلال در متابولیسم مغز وجود دارد.

برای جلوگیری از تشنج در کودکان چه کار کنیم؟

برای جلوگیری از تشنج در کودکان چه کار کنیم؟

به طور معمول اولین تشنج هیچ‌ وقت از قبل خبر نمی‌کند و در بیشتر موارد والدین حتی متوجه بالا رفتن دمای بدن نوزاد خود نمی‌شوند و با دیدن تشنج در کودک تازه پی به تب در او می‌برند. از آنجا که تب در کودکان یکی از اساسی‌ترین دلایل تشنج است پس بهترین کاری که برای جلوگیری از تشنج می‌توان انجام داد پائین آوردن دمای بدن است. اگر متوجه شروع تب در کودکتان شدید پیش از آن‌که منجر به تشنج شود از داروهای تب‌بر و روش پاشویه یا کم کردن لباس کودک برای پائین آوردن دمای بدن او استفاده کنید.

برای انجام پاشویه لازم نیست حتماً پاهای کودک را پاشویه کنید. ممکن است پای کودک نه تنها داغ نباشد که سرد هم باشد. برای انجام پاشویه می‌توانید یک دستمال را با آب ولرم (دمای بین ۳۴ تا ۳۵ درجه) خیس کنید و آن را روی پیشانی، سینه و پشت کودک قرار دهید.

داروی تب بر مناسب برای کودکان نیز که توسط دکتر تجویز می‌شود به طور معمول استامینوفون خوراکی و یا اگر تب کودک بالا باشد شیاف تب‌بر کودکان است.

بعد از اولین تشنج کودکتان بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید جلوگیری از تشنج دوباره است. با اینکه تشنج کودکتان ناشی از تب بوده اما داروی تب‌بر در جلوگیری از تشنج دوباره هیچ کمکی نمی‌کند. به همین دلیل پزشکان مغز و اعصاب برای جلوگیری از تشنج دوباره از دو طریق درمان استفاده می‌کنند: ۱) درمان مداوم ۲) درمان گاهگاهی.

درمان مداوم: در این روش از داروهای ضد صرع مانند فنوباربیتال استفاده می‌شود. ولی این روش درمان به چند دلیل چندان توصیه نمی‌شود. این داروها عوارض بسیاری دارند و با توجه به این که امکان عود دوباره تشنج بسیار کم است تجویز آن‌ها چندان توصیه نمی‌شود. همچنین تشنج‌ ناشی از تب در صورتی که عود کند باز هم از نوع تشنج خوش خیم است. اما در مواردی متخصصان استفاده از درمان مداوم را توصیه می‌کنند:

• اولین تشنج کودک در کمتر از یک سالگی او اتفاق بیفتد.
• تشنج او از نوع پیچیده باشد و یا در یک روز چند تشنج داشته باشد.
• سابقه صرع در خانواده کودک باشد.
• کودک در معاینه عصبی نشانه‌های از اختلال رشد داشته باشد.

درمان گاهگاهی: اما روش دوم برای پیشگیری از عود تشنج استفاده از درمان گاهگاهی است. درمان گاهگاهی از طریق شیاف دیازپام صورت می‌گیرد. کودک باید بعد از تشنج اول به بیمارستان برده شود تا هم جلوی بروز تشنج بعدی گرفته شود و هم سایر دلایل و موارد تشنج از جمله مننژیت در مورد کودک بررسی شود.

https://www.darmankade.com/blog/fever-induced-seizures-are-the-most-common-type-of-seizures/

تشنج به انقباضات عضلانی غیرارادی که به صورت ناگهانی رخ می‌دهد و می‌تواند یک عضو یا کل بدن را درگیرکند، اطلاق شود. تشنج ناشی از تب، تشنجی است که به دنبال بالا رفتن دمای ناگهانی بدن به وجود می‌‌آید. این تشنج در کودکان سه ماهه تا شش ساله، بدون سابقه مشکلات تکاملی یا عصبی اتفاق می‌افتد. تشنج در کودکان در صورت بروز می‌تواند برای والدین بسیار ترسناک باشد ولی در بیشتر موارد عوارضی به جای نمی‌گذارد.

علایم ابتدایی تشنج

به صورت کلی تشنج ناشی از تب به صورت تکان‌های تمامی بدن، همراه با کاهش سطح هوشیاری ظاهر می‌شود. گاهی ممکن است خود را به صورت خشکی یا جمع شدگی در قسمتی از بدن نشان دهد.

نشانه‌‌های کلی تشنج شامل موارد زیر است:

• تب بالاتر از ۳۸ درجه
• کاهش سطح هوشیاری
• تکان یا پرش در دست‌ها و پاها
• بالارفتن چشم‌ها
• بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع
• ناله کردن
• عدم پاسخ‌گویی به محرک‌ها

تشنج ناشی از تب به دو دسته طبقه‌بندی می‌شود:

• نوع ساده: در این نوع تشنج که بسیار بیشتر شایع است تشنج می‌تواند از چند ثانیه تا ۱۵ دقیقه طول بکشد. در طول ۲۴ ساعت بعد، دوباره اتفاق نمی‌افتد و تنها به یک قسمت بدن کودک محدود نیست.
• نوع پیچیده: در این نوع که کمتر شایع است، تشنج بیشتر از ۱۵ دقیقه طول می‌کشد و در طول ۲۴ ساعت می‌تواند دوباره تکرار شود. این نوع از تشنج به یک سمت از بدن محدود است.
  نوع تشنج پیچیده به بررسی بیشتر و به احتمال زیاد بستری در بیمارستان نیاز دارد.

علل و عوامل خطر در تشنج ناشی از تب

به طور کلی تمامی عواملی که می‌توانند دمای بدن را بالا برده و تب ایجاد کنند،حتی تب با درجه پایین، می‌توانند تشنج ناشی از تب را به وجود آورند. از مهم‌ترین عواملی که می‌توان به آن اشاره کرد، عفونت‌ها و واکسیناسیون است.

• عفونت‌ها: تمامی بیماری‌های عفونی به‌ویژه عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و یا روزئولا (بیماری ششم) همراه تب بالا هستند. تشنج ناشی از تب در این موارد شایع‌تر است.
• واکسیناسیون: خطر تشنج ناشی از تب ممکن است بعد از بعضی از واکسن‌ها در کودکان افزایش یابد. مانند واکسن سه گانه «دیفتری-کزاز- سیاه سرفه» و یا واکسن «سرخک-اوریون-سرخجه» که به دنبال تب ناشی از واکسن، تشنج اتفاق می‌افتد. در اینجا باید خاطر نشان کرد که تشنج به دلیل وجود تب ایجاد می‌شود و واکسیناسیون علت به وجود آمدن تشنج نیست.

   

تشنج به دلیل وجود تب ایجاد می‌شود و واکسیناسیون علت به وجود آمدن تشنج نیست. همچنین تشنج با بیماری صرع کاملا تفاوت دارد و بیشتر کودکانی که تشنج‌های ناشی از تب دارند، دچار عوارض طولانی‌مدت نمی شوند.

عوامل خطر

علت دقیق این بیماری هنوز مشحص نشده است که چرا بعضی کودکان نسبت به افزایش دمای بدن حساس هستند و تشنج می‌کنند.

دو عامل خطر تا به حال برای این بیماری شناخته شده‌ است:

• سن پایین: پیش‌تر هم ذکر شد که سن شیوع این بیماری بین سه ماه تا شش سال است، ولی سنی که بیماری شیوع بیشتری دارد بین ۱۲ تا ۱۸ ماه است.
• سابقه خانوادگی: بعضی از کودکان زمینه ژنتیکی تشنج در هنگام تب را از یکی از والدین خود به ارث می‌برند و در این کودکان احتمال تشنج به هنگام تب بسیار بیشتر است.

اگر کودکی دچار تشنج شد

رویکرد کلی در کودکانی که تشنج داشته‌اند حتی اگر چند ثانیه بیشتر به طول نینجامیده باشد، مراجعه هرچه سریع‌تر به پزشک است. اگر تشنج بیشتر از پنج دقیقه طول بکشد، و یا به همراه استفراغ، خشکی گردن، مشکل در نفس کشیدن و یا خواب‌آلودگی شدید باشد باید با اورژانس (911) تماس گرفته شود. وجود یکی از این موارد برای تماس اورژانسی کفایت می‌کند.

نکاتی که در زمان تشنج توسط والدین باید رعایت شود:

• کودک را بر روی یک پهلو بر روی سطحی که احتمال افتادن وجود ندارد مانند کف اتاق بخوابانید.
• مدت زمان تشنج را اندازه بگیرید.
• اجسام سفت یا تیز را از اطراف کودک دور کنید.
• لباس‌های تنگ یا محدود کننده کودک در آورده شود.
• از حرکات عضلانی کودک جلوگیری نشود.
• هیچ چیز داخل دهان کودک قرار ندهید.
• کنار کودک بمانید و کم کم آرامش کنید.

پیشگیری

بیشتر اوقات تشنج ناشی از تب در ساعات اولیه تب و بیماری کودک اتفاق می‌افتد. استفاده از داروهای تب‌بر مانند استامینوفن یا ایبوبروفن مخصوص کودکان، تب را پایین آورده و ممکن است کودک را آرام‌تر کند، ولی از تشنج پیشگیری نمی‌کند. در بعضی از مواقع کودکانی که یک بار تشنج داشته‌اند با تجویز پزشک داروهای ضد تشنج دریافت می‌کنند که به هنگام تب استفاده شود.

عوارض تشنج ناشی از تب

این نوع از تشنج با بیماری صرع کاملا متفاوت بوده و بیشتر کودکانی که تشنج‌های ناشی از تب دارند به‌خصوص از نوع ساده، عارضه طولانی مدتی از این تشنج‌ها نخواهند داشت.

تشنج ناشی از تب، شایع‌ترین نوع تشنج

یکی از شایع‌ترین انواع تشنج در کودکان تشنج ناشی از تب است. مغز کودکان در فاصله بین ۳ ماهگی تا ۵ سالگی به این دلیل که برای تحمل گرما هنوز آمادگی ندارد در اثر تب یا گرمای بسیار زیاد دچار اختلال در تخلیه بارهای الکتریکی شده و کودک تشنج می‌کند. تشنجات ناشی از تب به طور معمول در پسرها بیشتر از دخترها اتفاق می‌افتد. در تمام بچه‌های سالم احتمال وقوع این تشنج وجود دارد اما کودکانی که دچار اختلال رشد یا ضایعه سیستم عصبی هستند برای تشنج ناشی از تب استعداد بیشتری دارند.

تشنج در چه حالتی خطرناک است؟

آزمایشات نشان داده‌اند که تشنج ناشی از تب اگر کمتر از ۱۵ دقیقه به طول بیانجامد منجر به هیچ ضایعه مغزی نمی‌شود. ولی اگر زمان تشنج از ۳۰ دقیقه بیشتر باشد و یا در ۲۴ ساعت چند تشنج پیاپی صورت گیرد در آن صورت احتمال اختلال در متابولیسم مغز وجود دارد.

برای جلوگیری از تشنج در کودکان چه کار کنیم؟

برای جلوگیری از تشنج در کودکان چه کار کنیم؟

به طور معمول اولین تشنج هیچ‌ وقت از قبل خبر نمی‌کند و در بیشتر موارد والدین حتی متوجه بالا رفتن دمای بدن نوزاد خود نمی‌شوند و با دیدن تشنج در کودک تازه پی به تب در او می‌برند. از آنجا که تب در کودکان یکی از اساسی‌ترین دلایل تشنج است پس بهترین کاری که برای جلوگیری از تشنج می‌توان انجام داد پائین آوردن دمای بدن است. اگر متوجه شروع تب در کودکتان شدید پیش از آن‌که منجر به تشنج شود از داروهای تب‌بر و روش پاشویه یا کم کردن لباس کودک برای پائین آوردن دمای بدن او استفاده کنید.

برای انجام پاشویه لازم نیست حتماً پاهای کودک را پاشویه کنید. ممکن است پای کودک نه تنها داغ نباشد که سرد هم باشد. برای انجام پاشویه می‌توانید یک دستمال را با آب ولرم (دمای بین ۳۴ تا ۳۵ درجه) خیس کنید و آن را روی پیشانی، سینه و پشت کودک قرار دهید.

داروی تب بر مناسب برای کودکان نیز که توسط دکتر تجویز می‌شود به طور معمول استامینوفون خوراکی و یا اگر تب کودک بالا باشد شیاف تب‌بر کودکان است.

برای جلوگیری از بازگشت تشنج چه کار کنیم؟

بعد از اولین تشنج کودکتان بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید جلوگیری از تشنج دوباره است. با اینکه تشنج کودکتان ناشی از تب بوده اما داروی تب‌بر در جلوگیری از تشنج دوباره هیچ کمکی نمی‌کند. به همین دلیل پزشکان مغز و اعصاب برای جلوگیری از تشنج دوباره از دو طریق درمان استفاده می‌کنند: ۱) درمان مداوم ۲) درمان گاهگاهی.

درمان مداوم: در این روش از داروهای ضد صرع مانند فنوباربیتال استفاده می‌شود. ولی این روش درمان به چند دلیل چندان توصیه نمی‌شود. این داروها عوارض بسیاری دارند و با توجه به این که امکان عود دوباره تشنج بسیار کم است تجویز آن‌ها چندان توصیه نمی‌شود. همچنین تشنج‌ ناشی از تب در صورتی که عود کند باز هم از نوع تشنج خوش خیم است. اما در مواردی متخصصان استفاده از درمان مداوم را توصیه می‌کنند:

• اولین تشنج کودک در کمتر از یک سالگی او اتفاق بیفتد.
• تشنج او از نوع پیچیده باشد و یا در یک روز چند تشنج داشته باشد.
• سابقه صرع در خانواده کودک باشد.
• کودک در معاینه عصبی نشانه‌های از اختلال رشد داشته باشد.

درمان گاهگاهی: اما روش دوم برای پیشگیری از عود تشنج استفاده از درمان گاهگاهی است. درمان گاهگاهی از طریق شیاف دیازپام صورت می‌گیرد. کودک باید بعد از تشنج اول به بیمارستان برده شود تا هم جلوی بروز تشنج بعدی گرفته شود و هم سایر دلایل و موارد تشنج از جمله مننژیت در مورد کودک بررسی شود.

https://www.darmankade.com/blog/fever-induced-seizures-are-the-most-common-type-of-seizures/

علائم تشنج
 
نشانه‌هایی که از طریق آنها می‌توان دریافت فرد به صورت آنی دچار تشنج شده است به این قرار است:
 
* دست و پا زدن یا به بیان دیگر، بروز حرکات غیر‌ارادی در بعضی یا تمام اندام‌ها
 
* در برخی موارد، کم شدن سطح هوشیاری
 
* عدم شناسایی زمان یا مکان
 
* بیهوشی موقت
 
* عدم امکان پاسخگویی به سوالات افراد پیرامون خود
 
* خیرگی یا چرخیدن چشم‌ها به یک سمت
 
* احتمال دفع ناخواسته و غیرارادی ادرار

دلایل تشنج
 
در بروز تشنج میان افراد عوامل گوناگونی ممکن است دخیل باشد و به همین دلیل نمی‌توان به محض آن که کسی، چه کودک و چه بزرگسال، نقش بر زمین شد و شروع به تشنج کرد به‌طور قطع گفت که دلیل آن چیست.
 
تنها می‌توان با انجام مراقبت‌هایی برای پیشگیری از صدمات و آسیب‌های ناشی از آن به فرد مذکور کمک کرد و کار شناسایی عامل اصلی را به پزشکان متخصص سپرد.

با این حال از باب آشنایی با احتمالاتی که در این اختلالات دخیل است می‌توان موارد پیش‌آمده را در نظر گرفت:
 
در کودکان یکی از دلایلی که متخصصان ذکر می‌کنند این است که مغز کودک از شش ماهگی تا حدود پنج سالگی هنوز به خوبی بزرگسالان نمی‌تواند در برابر افزایش درجه حرارت مقاومت کند و به همین سبب گرما یا حرارت زیاد را یکی از دلایلی می‌دانند که ممکن است کودکی را وارد اختلال تشنج کند؛ حساسیتی که اگر کودکتان در تابستان زیاد زیر آفتاب مانده باشد بیشتر احتمال وقوع دارد. بر همین اساس وقتی کودکان دچار تب می‌شوند نیز احتمال بروز تشنج در آنها فزونی می‌گیرد.

در واقع، افزایش حرارت بدن و به بیان بهتر، تب یکی از شایع‌ترین دلایل ایجاد تشنج در کودکان، بخصوص در 18 ماهگی تا دوسالگی به شمار می‌رود. در پیامد تشنج‌هایی که دقیقا به‌دلیل تب به‌وجود آمده تقریبا هیچ مشکل خاصی پس از تشنج برای کودک پیش نیامده و این تشنج اثرات جانبی مشکل‌ساز برای آینده او ندارد.
 
دست‌اندرکاران تشخیص بیماری‌های اطفال همچنین دلیل دیگری را برای بروز تشنج در نظر دارند که دانستن آن می‌تواند برای والدین مفید باشد: امکان ابتلای کودک به عفونت‌های ویروسی یا ضایعات عصبی. تب‌ فقط یکی از نشانه‌های احتمالی بروز عفونت در کودکان است و چنان که اشاره شد معمولا در سنین مذکور می‌تواند باعث بروز تشنج در آنها شود.

بر این اساس، از بروز تشنج در کودکان نباید به‌سادگی گذشت و لازم است در صورت تشنج، کودک از نظر وجود عفونت بخصوص در قسمت‌های گوش میانی، ریه‌‌ها، گلو و نیز ضایعات عصبی، احتمال ضربه مغزی یا ابتلا به مننژیت (عفونت در پرده‌های مغزی)، آنسفالیت (عفونت در بافت‌های مغزی) و مانند آن مورد معاینه دقیق پزشکی قرار بگیرد.
 
بروز تشنج در کودکان حتی اگر چندین بار در فواصل گوناگون رخ داده باشد الزاما به آن معنا نیست که این اختلال در بزرگسالی فرزندتان نیز همراه او خواهد بود و در این زمینه جای نگرانی برای والدین نیست حتی اگر در بزرگسالی هم کسی دچار تشنج شود لزوما به معنای این نیست که آن را از کودکی با خود به دنیای بزرگسالی آورده است. با این حال پزشک برای درک بهتر ممکن است هنگام معاینه فرد این سابقه را از او یا نزدیکان جویا شود.
 
از عوامل دیگری که می‌تواند مسبب بروز تشنج شود ابتلا به صرع یا اپی‌لپسی است. صرع، تشنجی است که ظاهرا بدون علتی خاص رخ می‌دهد، اما در واقع اختلالاتی در سیستم مغز و اعصاب بدن است که تشنج‌های صرع را باعث می‌شود.

در صورتی که علت تشنج ابتلا به صرع باشد این اختلال حالت تکرارشونده دارد. در حملات صرع علاوه‌ بر اختلال در رد و بدل شدن امواج الکتریکی مغز، ممکن است حساسیت به نور شدید، توهمات بینایی، وجود تومور یا نارسایی‌های دیگری در ساختمان مغزی فرد باعث شود که او دچار تشنج شود. این مشکلات در فردی که به دلیل ابتلا به صرع دچار تشنج شده وقتی بیشتر می‌شود که در معرض عواملی چون استرس شدید، نورهای چشمک‌زن یا فلاشری، گرسنگی یا بیخوابی زیاد و مانند اینها باشد. تشنج‌های صرع چنان که متخصصان عقیده دارند در 95 درصد موارد قابل درمان است، اما اگر اقدامات درمانی دیر صورت بگیرد ممکن است مشکلاتی که کانون ایجاد تشنج پدید می‌آورد به ایجاد تغییراتی در بافت مغز منتهی گردد.
 
کاهش برخی مواد مغذی و معدنی مثل کلسیم، منیزیم یا افت قند خون بدن، عفونت‌های مغزی، ضربه‌های وارده بر سر، مسمومیت دارویی و مانند اینها نیز از دیگر دلایلی برشمرده می‌شود که پزشکان و متخصصان به عنوان عوامل دخیل بر بروز تشنج ذکر می‌کنند.
 
راهکارها
 
* خونسردی خود را حفظ کنید؛ تشنج چنان که گفته شد پس از چند ثانیه تا چند دقیقه تمام می‌شود.
 
* شخصی را که دچار تشنج شده به پهلو بخوابانید.
 
* سعی کنید او را در موقعیتی قرار دهید که سر همسطح یا کمی پایین‌تر از بدن باشد.
 
* اطمینان حاصل کنید که راه‌های تنفس او باز است و لباس، زیورآلات یا شیئی این راه‌های تنفسی را مسدود نکرده است.
 
* سعی نکنید به کسی که دچار حمله تشنج شده است مواد غذایی یا دارویی یا مایعات بخورانید. هر دارو یا مایعی باید پس از رفع حالت تشنج به وی داده شود.
 
* برخی تشنج‌ها باعث انقباض شدید ناحیه دهان و در نتیجه بسته شدن فکین می‌شود. در این حالت به منظور تنفس بهتر یا پیشگیری از آسیب به زبان، به هیچ وجه سعی نکنید دهان او را به زور و وارد آوردن فشار زیاد برای گذاشتن جسمی میان دندان‌ها باز کنید، زیرا فشار وارده ممکن است سبب دررفتگی یا شکستگی فک او شود.
 
* اگر به پزشک دسترسی ندارید، کودکانی را که تب بالا دارند پاشویه کنید تا با کاهش حرارت بدن از امکان وقوع تشنج پیشگیری کرده باشید.
 
* اگر به پزشک دسترسی دارید هر چه سریع‌تر شخص را نزد او ببرید. در صورتی که کودکتان دچار تشنج شده برای تشخیص و اطمینان از عدم ابتلا به مشکلات یا بیماری‌های عفونی، عصبی، مغزی و مانند اینها نیز او را نزد متخصصان ببرید.

https://www.google.com/amp/s/www.asriran.com/fa/amp/news/434462