در دنیای امروز با توجه به پیشرفت هایی که در در حوزه فردی و سازمانی در سطح بسیار گسترده، صورت گرفته است؛ مفاهیمی به وجود آمده اند که شاید از نظر برخی تازگی داشته باشد. مفاهیمی که گاه از توسعه فردی سخن به میان می آورد و گاه پیشرفت ها و موفقیت های سازمانی را یادآوری می کند. در این که توسعه فردی می تواند پایه توسعه و پیشرفت سازمان شود تردیدی نیست. امروزه بسیاری از افراد توانسته اند به این سطح از مهارت و دانش دست یابند . تا جایی که مفاهیم جدید وارد فرهنگ لغت سازمان ها شده است. یکی از این مفاهیم که عمر آن کمتر از چند دهه است، خود رهبری است.

رهبری در یک سازمان یا مجموعه مهم ترین و تأثیر گذارترین عامل در ادامه یافتن حیات و موفقیت آن سازمان و مجموعه را ایفا می نماید. این عامل همچنین موجب رشد، بالندگی و پیشرفت سازمان می شود.

رهبری هنر نفوذ در دیگران و اثرگذاری مثبت بین رهبر و پیرو است.

خودشناسی اصلی است که رهبران به آن پایبندند، این بدان معناست که آنان قبل از شناخت و قضاوت درباره دیگران باید خود و ویژگی های خود را بشناسد. رهبران بر این باورند تا زمانی که خود را به درستی نشناسند نمی توانند دیگران و سازمان را به راه درست رهنمود کنند. این زمانی بود که پژوهشگران مفهوم خودر هبری را برای بهبود عملکرد فردی به کار بردند.

خودرهبری چیست؟

بنا به عقیده بسیاری از اندیشمندان خود رهبری فرآیندی است که طی آن فرد خود رهبر به سطحی از آگاهی رسیده که می تواند رفتار خود را کنترل ، بهبود و توسعه بخشد.

نظریه خودرهبری

نظریه خود رهبری شامل برخی راهبردها و رهنمون ها است که به فرد کمک می کند اثربخشی و عملکرد فردی خود را بهبود بخشد. این امر آنجا اهیمت خود را نمایان می کند که با توجه به تغییر و تحولات مداوم در ‏محیط بیرونی، فرد باید خود را با آن شرایط وفق دهد تا به بهترین شکل جهت رشد خود و سازمان از آن بهره ببرد.

قایق زندگی با انتخاب دکتر یاوریان به عنوان مربی خود:

قایق بادبانی زندگی خود را در تلاطم امواج روزگار با لذت و اطمینان تا ساحل آرامش مطلوب به پیش برانید.

از دیگر ویژگی هایی که می توان برای خود رهبری در نظر گرفت این است که موجب افزایش انگیزه در فرد خود رهبر می شود تا عملکرد بهتری را به نمایش بگذارد. و احساس رضایت بیشتری در زندگی شخصی و کاری داشته باشد. همین امر موجب افزایش اعتماد در فرد خود رهبر می شود و موفقیت وی را در پی خواهد داشت.

سطوح خود رهبری

خود رهبری در دوسطح فردی و سازمانی مورد بررسی قرار می گیرد.

در سطح فردی همانگونه که ذکر شد فرد بعد از شناخت خود می تواند دریابد که نقاط قوت و ضعفش چیست و تلاش خود را برای کاهش اثرات نقاط ضعف و بهبود نقاط قوت به کار برد. این امر که به صورت مداوم و استمراری رخ می دهد، موجب می شود فرد دائماً در حال خودشناسی و توسعه فردی باشد. اما روی دیگر خود رهبری در دنیای امروز تأثیر آن در سطح سازمانی است. امروزه ساختار سازمان ها به سوی انعطاف پذیری هرچه بیشتر نسبت به عوامل درونی و بیرونی است. اینجا است که سازمان بر خود لازم می داند تا ساختاری را اجرا نماید که موجب رشد و توسعه و انعطاف در کل سازمان شود.

نکته قابل تأمل آن است که خود رهبری واکنش هیجانی و یک لحظه ای در فرد نیست، بلکه یک فرآیند کاملاً به هم پیوسته و علمی است.

نظریه یادگیری اجتماعی و نظریه شناخت اجتماعی

نظریه خود رهبری بر پایه نظریه یادگیری اجتماعی و نظریه شناخت اجتماعی طرح ریزی شده است. پس برای تسلط بر مفهوم خود رهبری لازم است این دو نظریه را بهتر بشناسیم. نظریه یادگیری اجتماعی بیان می کند که یادگیری، فرآیندی است که در بستر اجتماعی رخ داده و تنها با توجه به مشاهده و آموزش مستقیم این امر ممکن است. در این نظریه مطرح می شود یادگیری حتی بدون توجه به پاداش و مجازات نیز رخ می دهد. در نظریه شناخت اجتماعی این نکته به چشم می آید که افراد با مشاهده رفتار دیگران و تجربیات آنها و تأثیرپذیری از رسانه ها در بستر تعاملات اجتماعی دانش کسب می کنند.

خود رهبری چیست و چه تأثیری بر عملکرد افراد می گذارد؟

نظریه خود رهبری

نظریه خود رهبری مشتق شده این دو نظریه است که بیان می دارد افراد به چه شکل می توانند ادراک و رفتار خود را تغییر داده و آنها را در راه توسعه فردی هدایت نمایند.

مراحل فرایند خودرهبری

همان گونه که گفته شد خود رهبری یک فرآیند است. در این قسمت مراحل این فرآیند را خواهیم آموخت.

اولین مرحله فرآیند خود رهبری درک و شناخت صحیح موقعیتی است که فرد در آن قرار دارد.

مرحله بعد از شناخت مرحله مقایسه موقعیت فعلی فرد با استاندارد های مورد نظر خود است. این استانداردها با توجه به موقعیت های مختلف می توانند با هم متفاوت باشند. این استاندارد ها می توانند از عوامل متعددی متأثر باشند. مانند استاندارد هایی که فرد برای عملکرد خود در نظر می گیرد. انتظاراتی که مدیران و همکاران وی از او دارند و … .

مرحله سوم زمانی است که فرد تلاش خود برای کاهش فاصله بین موقعیت فعلی و استاندار ها را انجام می دهد. معمولا این تلاش ها در تغییراتی که در رفتار وی پدیدار می شود جلوه می کند.

در مرحله چهارم این رفتار ها بر موقعیت فرد تاثیر می گذارند. این چرخه ای است که مدام فرد خود رهبر درگیر آن است و موجب بهبود مستمر وی خواهد شد. همین امر در انجام کارها و اتخاذ تصمیمات صحیح در آیتده به وی کمک کرده و موجب موفقیت خود و سازمان را فراهم می آورد.

اما نکته مهم این است که بدانیم خود رهبری چه تأثیری بر عملکرد افراد می گذارد؟

تحقیقات نشان می دهند که افراد خود رهبر توانایی های به مراتب بیشتری نسبت به سایرین دارند و در نتیجه سطح بالاتری از عملکرد شغلی را نیز به نمایش می گذارند. فرد خود رهبر خلاقیت خود را به نحو احسن در کار به نمایش می گذارد و نوآوری های پی در پی را به ارمغان می آورد. نتیجه این دو افزایش اعتماد به نفس روزافزون فرد شده و احساسات مثبت را در او ایجاد می کند. در نتیجه شخص رضایت شغلی بیشتری را نیز احساس خواهد کرد.

فرد خود رهبر به شدت دارای ارتباطات مثبت با دیگران است. این افراد بهتر می توانند در کاره و تصمیم گیری های گروهی شرکت نمایند. تمامی دستاورد های ذکر شده فرد را به سوی موفقیت سوق خواهد داد.

افراد خود رهبر به علت اینکه سعی در شناخت خود را در اولویت قرار داده اند از سایرین چند گامی جلوتر هستند. معمولا سایرین برای انجام کارها از آنها مشورت می گیرند. در نتیجه موفقیتی دسته جمعی حاصل می شود و رضایت گروهی به دست می آید. قطعا در سازمانی که افراد خود رهبر را در خود جای داده باشد حس رضایت نیز بالاتر است. و در عرصه رقابت با رقبا عرصه موقیت از آن آنان خواهد بود.

همه حالات انسان و رفتار های وی از محیط بیرونی و درونی خود فرد تاثیر می پذیرد و باید به تمامی آنها توجه کرد. این عوامل به دو دسته درونی و بیرونی تقسیم می شوند.

عوامل درونی موثر بر خود رهبری

از عوامل درونی موثر بر خود رهبری می توان به پاداش های طبیعی، خود رهبری فکری و تنظیم هیجان ها و شخصبت اشاره کرد.

منظور از پاداش های طبیعی این است که افراد بر اساس برخی انگیزه های دورنی و لذت هایی که از انجام برخی کارها می برند سعی بر آن دارند که خود رهبر شوند. این دسته از افراد در انجام وظایف شان نقش بسیار فعالانه ای بازی می کنند و از انجام کارهای خود بسیار لذت می برند.

در خود رهبری فکری افراد براساس تمایلات ذهنی و مدل های ذهنی که برای خود می سازند تمایل به خود رهبری دارند. این دسته از افراد مدام در حال تصویرسازی مثبت برای خود هستند.

در تنظیم هیجان ها، افراد خود رهبر سعی می کنند که از آن به عنوان یک ابزار استفاده کنند و بر احساسات خود تاثیر بگذارند. در این حالت فرد بر شناخت هیجان های خود متمرکز است و برای بهبود آنها قدم بر می دارد. وی مدام سعی می کند که حالات هیجانی مثبت را فرا بگیرد.

اما عامل دیگری که بر خود رهبری تاثیر گزار است شخصیت است. به طوری که برخی افراد به طور ذاتی خودرهبرند . این افراد دارای وجدان کاری بسیار بالایی هستند.

عوامل بیرونی موثر بر خود رهبری

دسته دیگری از عوامل که بر خود رهبری موثرند عبارتند از عوامل بیرونی که شامل آموزش، رهبری و فرهنگ ملی است. درر قسمت آموزش می توانیم مهارت ها و استراتژی های خود رهبری را به افراد آموزش دهیم. در اکثر موارد این آموزش منجر به استفاده آموزش گیرنده ها از تکنیک های خود رهبری خواهد شد.

رهبری عامل دیگری است که می تواند بر خود رهبری افراد موثر است.

رهبران می توانند با ایجاد شرایطی از افراد خود رهبر حمایت کرده و آنها را تشویق نمایند. برخی از این حمایت ها عبارت است از : تفویض اختیار به آنها و دادن حس استقلال فردی. در حقیقت رهبر یک نقش پشتیبان را ایفا می کند.

اما یکی از عوامل بسیار مهم در تربیت افراد خود رهبر فرهنگ ملی و عمومی یک جامعه است. ملتی را در نظر بگیرید که در میان آنها اینگونه جا افتاده باشد که کارها را به صورت فردی انجام دهند. در ین جوامع افراد خودرهبر به وفور یافت می شود. ولی در جوامع جمع گرا اصولا افراد تابع جمع خواهند شد و دیگر از رشد در میان آنها خبری نیست.

باید بدانیم که فراگیری خودرهبری یک هنر است. هنری که منجر به کسب موفقیت های زیادی در عرصه فردی و اجتماعی خواهد شد.

رهبری و مدیریت از جمله مفاهیم مهم و معروف در دنیای مدیریت هستند. هر یک از این دو واژه دارای تعاریفی هستند و برای راه‌اندازی یک کسب و کار یا ورود به دنیای آن نیاز به مطالعه این موارد وجود دارد. باید بدانید که هر یک از این مفاهیم، بحث‌هایی گسترده می‌طلبند.
برای مثال، همین واژه رهبری را در نظر بگیرید. روانشناسان و کارشناسان فعال در پژوهش روی ویژگی‌های رهبران، همگی به این نتیجه رسیده‌اند که رهبران موفق دارای ویژگی افراد خود رهبر هستند. یعنی چه؟ منظور از ویژگی افراد خود رهبر چیست؟ اگر شما هم دوست دارید تا خود رهبران را بهتر بشناسید و در صورت امکان، ویژگی‌های خود را در جهت تبدیل شدن به یک فرد خود رهبر تقویت کنید حتما با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.

منظور از خود رهبر بودن چیست؟

شناخت ویژگی افراد خود رهبر بسیار مهم است. این موضوع چالش‌برانگیز به شمار می‌رود و البته باید گفت که تا حدی میان عموم ناشناخته است. رهبری به معنای توانایی افراد در کنترل و ایجاد انگیزه در دیگران است. اما خود رهبری به معنای توانایی کنترل و هدایت خود در زندگی است. خود رهبر بودن مانند رسیدن به نوعی بلوغ و بزرگسالی است.
جالب است بدانید که به عقیده روانشناسان، عده اندکی از افراد به بلوغ بزرگسالی کامل می‌رسند. شاید تنها در حدود سه درصد افراد بتوانند به جایگاه یک فرد بزرگسال بالغ و عاقل دست پیدا کنند. افرادی که دارای ویژگی خود رهبری هستند هم در دسته همین افراد قرار می‌گیرند. ویژگی افراد خود رهبر این است که دقیقا رفتارها و حرکات‌شان را کنترل می‌کنند و درباره تمام ابعاد زندگی‌شان مسئولیت‌پذیر هستند. در ادامه با ویژگی افراد خود رهبر آشنا خواهید شد.

ویژگی افراد خود رهبر ؛ خودآگاهی

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های افراد خود رهبر را می‌توان خودآگاهی قلمداد کرد. خودآگاهی، پایه و اساس نائل شدن به درجه خود رهبری است. کسی که به خودآگاهی دست پیدا می‌کند یعنی از هوش هیجانی زیادی هم برخوردار است. کسی که دارای هوش هیجانی بالا و خودآگاهی باشد به خوبی بر احوالات خود واقف است و شیوه کنترل احساسات و رفتارهایش را می‌داند. ویژگی افراد خود رهبر این است که به احساسات، عواطف و رفتارهای‌شان کاملا واقف هستند و می‌دانند که چه عوامل و چیزهایی می‌تواند این موارد را به شکلی مثبت یا منفی تحریک کند.
خودآگاهی باعث می‌شود که رهبری و کنترل رفتارهای خود را دقیقا به دست بگیرید. چنین شخصی می‌تواند با نظارت و دقتی مناسب در مسیر اهدافش گام بردارد. زیرا به خوبی خود را می‌شناسد و توانایی مهار چالش‌ها را پیدا می‌کند. ضمن اینکه می‌داند چطور خود را سر ذوق بیاورد یا به بهترین شکل ممکن از توانایی‌هایش بهره بگیرد.

خودتنظیمی؛ ویژگی مهمی در خود رهبری

خودتنظیمی هم از ویژگی افراد خود رهبر است و طی آن، شخص می‌داند که قبل از انجام هر عملی باید فکر کند. در واقع نوعی کنترل و تنظیم رفتار با وجود این ویژگی در افراد شکل می‌گیرد که مانع از بروز اشتباهات ناشیانه می‌شود.
ضمن اینکه افرادی که از رفتارهای خود مراقبت می‌کنند معمولا صادق‌تر و درستکارتر هستند و راحت‌تر از دیگران می‌توان به آنها اعتماد کرد. خودتنظیمی به معنای این است که فرد، انعطاف‌پذیری زیادی دارد و با ابهامات می‌جنگد. در نتیجه می‌تواند رفتار مناسبی از خود نشان دهد و با تفکر درست و منطقی، نتایج خوبی از رفتارهای مختلفش دریافت کند.

وجود انگیزه و نیروی محرکه درونی

از ویژگی افراد خود رهبر باید به وجود انگیزه و نیروی محرکه درونی هم اشاره داشت. این دسته از افراد بدون نیاز به منابع خارجی می‌توانند در خود انرژی و انگیزه به وجود بیاورند و به سمت جلو حرکت کنند. به عبارت دیگر، برای ایجاد انگیزه در زندگی‌شان نیازی به عوامل محیطی و خارجی ندارند و حس و حال یا به عبارت دیگر، شور و شوق انجام یک کار در عمق وجودشان پا می‌گیرد.
افرادی که دارای ویژگی خود رهبری هستند همواره به نیمه پر لیوان نگاه می‌کنند و مثبت‌نگر هستند. آنها به خوبی می‌دانند که اگر با نگاه تیره و تار به هر چیزی بنگرند، احتمال اینکه انگیزه و روحیه مثبت برای تلاش در وجودشان باقی بماند بسیار کم خواهد شد. از همین رو همواره در تلاش هستند تا به بهترین شکل ممکن شاد و بهره‌ور باقی بمانند. وجود انگیزه همیشگی، بهترین ویژگی افراد خود رهبر یا حداقل، یکی از بهترین و مهم‌ترین خصوصیات این دسته از افراد است.

ویژگی افراد خود رهبر ؛ همدردی با دیگران

دیگر ویژگی افراد خود رهبر هم داشتن روحیه همدردی و همراهی با دیگران است. این دسته از افراد به خوبی از احساسات و عواطف خود خبر دارند و آنها را به شکلی دقیق در دست می‌گیرند و هدایت یا کنترل می‌کنند. حال زمانی که با دیگران در ارتباط قرار می‌گیرند هم می‌توانند عواطف و احساسات‌شان را به خوبی درک کنند.
افراد خود رهبر علاوه بر اینکه یار و همراه خوبی برای شخص خودشان هستند برای دیگران هم دوستان و همراهانی هم‌درد به شمار می‌روند که درک درستی از شرایط و روحیات دیگران دارند. به خاطر همین ویژگی‌های مهم است که افراد خود رهبر می‌توانند به رهبرانی دقیق، اثرگذار و باهوش در یک جمع بدل شوند.

صادق بودن با خود

صادق بودن با خود هم ویژگی افراد خود رهبر است. این دسته از افراد می‌دانند که اگر می‌خواهند به کنترل و مدیریت درستی نسبت به رفتارهای خود برسند باید واقعیت‌های وجودشان را بدانند و از دروغ گفتن به خود به شدت پرهیز نمایند. کسی می‌تواند کنترل اوضاع روح و روان و حتی جسمش را به دست بگیرد که نسبت به خود صادقانه رفتار کند.
ویژگی افراد خود رهبر این است که اگر عیب و نقصی داشته باشند، این عیب را بازگو می‌کنند و اجازه نمی‌دهند که پشت پرده‌ای از دروغ، امکان موفقیت‌های واقعی از آنها سلب شود. کسی که بداند چه ضعف و مشکلی دارد، بی‌تردید به شکل ساده‌تر و موثرتری به سمت تغییر کردن پیش می‌رود.

در آخر

اگر دوست دارید که شما هم به خود رهبری مزین شوید و کنترل زندگی‌تان را بهتر و دقیق‌تر در دست بگیرید باید شروع به مرور و شناخت ویژگی‌های افرادی کنید که دارای ویژگی خود رهبری هستند. آشنایی با ویژگی افراد خود رهبر می‌تواند به شما سرنخ‌هایی تقدیم کند تا بتوانید در مسیری مشابه آنها قدم بردارید. در این صورت به تدریج به شخصیتی بدل می‌شوید که می‌تواند عواطف و احساساتش را کنترل کند و روی رفتارهای خود، مدیریتی دقیق داشته باشد.
افرادی که دارای ویژگی خود رهبری هستند، به رهبرانی عالی برای زندگی خود بدل می‌شوند و می‌توانند از ویژگی‌های مثبت‌شان در راستای کمک به دیگران هم بهره ببرند. یادتان باشد که رهبران خوب دارای ویژگی‌ افراد خود رهبر هستند اما دلیل نمی‌شود، کسانی که از ویژگی افراد خود رهبر برخوردار هستند حتما به رهبران جمعی بدل شوند. پس با یادگیری ویژگی‌های مثبتی که نام‌برده شد حتی اگر میلی به رهبری دیگران ندارید، باز هم تلاش کنید تا خود رهبری را آموخته و کنترل زندگی‌تان را بهتر و موثرتر به دست بگیرید.
باور کنید که مسلط شدن به خود و اوضاع زندگی شخصی، گامی به شدت مهم و بزرگ در راه رسیدن به رشد و توسعه در ابعاد مختلف زندگی است. چنین چیزی را دست‌کم نگیرید و بدانید که تنها شخصی که می‌تواند مسیری زیبا از رسیدن به آرزوها را برای خود هموار کند، تنها و تنها شخص شماست.

 ویژگی یک رهبر توانمند

۱ . تمرکز

” گفته می شود که رهبری به معنای تصمیم گیری های مهم اما غیرمحبوب است.این قطعا بخشی از حقیقت است، اما تصور من این است که آن بر اهمیت تمرکز تاکید می کند. برای اینکه رهبر خوبی باشید، نمی توانید در مسائل جزئی متخصص شوید، و باید کمتر از رقبای خود حواس پرت باشید. برای اینکه مسائل مهم انجام شوند شما باید بصورت انتخابی بعضی مسائل را نادیده بگیرید. در غیر این صورت مسائل جزئی شما را غرق خواهد کرد.”

 – تیم فریس ، نویسنده پرفروش ، مجری برنامه The Tim Ferriss Show

۲ . اعتماد بنفس

” یک رهبر اعتماد بنفس و پیروی از خود را با بهره مندی از یک چشم انداز روشن ، ابراز همدلی و قوی بودن به آهستگی القا می کند. به عنوان یک رهبر زن، برای اینکه به رسمیت شناخته شوید، احساس می کنم که باید تکبر و ابراز وجود خود را نشان دهید، و در عین حال همیشه سعی کنید تربیت اصیل خود را که بر مهربانی و سخاوت تاکید دارد،حفظ کنید. این دو کار در کنار یکدیگر باعث کسب احترام می شوند. ”

 – بری رافرتی ، مدیرعامل شرکت Ketchum North America

۳ . شفافیت

” هرگز متوجه مفهوم ” پنهان کاری ” نشده ام. بعنوان یک رهبر، تنها راهی که می دانم چگونه اعتماد گروه خود و همکارانم را بدست بیاورم این است که ۱۰۰ درصد بگونه ای قابل اعتماد صریح ، گاهی اوقات ناقص ، اما همیشه در رابطه با کار پراشتیاق باشم.این امر به من این آزادی را می دهد تا کاملا حاضر و راسخ باشم. آنها می دانند که در هر زمان دنبال چه هستند و این جای تعجب ندارد. ”

 – کری پاتس ، مدیر ارشد روابط عمومی ESPN

https://xponent.ir/articles/22-qualities-that-make-a-great-leader/

https://irselfmade.com/%D9%88%DB%8C%DA%98%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%AF-%D8%B1%D9%87%D8%A8%D8%B1-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D8%B9%D9%85%D9%84-%D9%85%DB%8C/